Một nỗ lực toàn cầu nhằm hiểu rõ hơn về những dòng sông hơi ẩm trên bầu trời, giống như những dòng sông hiện đang hoành hành ở bờ biển phía Tây, sẽ được khởi động vào tháng Giêng.
Hình ảnh nhìn từ cửa sổ của một nhiệm vụ nghiên cứu do NOAA thực hiện về các dòng sông khí quyển trên Thái Bình Dương vào năm 2023.Các nhà khoa học từ Hoa Kỳ, Canada và châu Âu sẽ sớm bắt đầu các chuyến bay nghiên cứu trên Đại Tây Dương để tìm hiểu thêm về các dòng sông khí quyển, với hy vọng giúp người dân ở cả châu Âu và bờ biển phía Tây của Hoa Kỳ có thêm thời gian chuẩn bị cho những trận mưa lớn mà chúng mang đến. Các dòng sông khí quyển, những luồng hơi ẩm nhiệt đới ở độ cao lớn, đang gây ra mưa lớn và lũ lụt trên khắp vùng Tây Bắc Thái Bình Dương trong tháng này.
Bắt đầu từ tháng Giêng, Pháp và Đức sẽ phóng các chuyến bay từ Ireland, trong khi một máy bay của NASA đặt tại thị trấn Goose Bay của Canada cũng sẽ bắt đầu các cuộc khảo sát ở độ cao lớn, theo Marty Ralph, một nhà khí tượng học nghiên cứu tại Viện Hải dương học Scripps thuộc Đại học California, San Diego. Scripps đang phối hợp nỗ lực nghiên cứu này cùng với Cơ quan Khí tượng và Hải dương học Quốc gia (NOAA). “Bằng cách bổ sung các phép đo về dòng sông khí quyển ở Đại Tây Dương, điều này thực sự sẽ giúp cải thiện các dự báo thời tiết dài hạn cho Bờ Tây,” Tiến sĩ Ralph cho biết. Chương trình này đã được công bố hôm thứ Ba tại cuộc họp thường niên của Hiệp hội Địa vật lý Hoa Kỳ, một hiệp hội các nhà khoa học về trái đất và vũ trụ.
Gió biển khiến nước biển bốc hơi tạo thành những dải không khí chứa nhiều hơi ẩm, di chuyển từ vùng nhiệt đới về phía cực Trái đất. Các dòng sông khí quyển trải dài trung bình khoảng 500 dặm và 1.000 dặm, và chúng có thể mang theo lượng hơi ẩm tương đương với 25 lần lưu lượng nước trung bình tại cửa sông Mississippi. Những dòng sông trên bầu trời này giải phóng nước khi chuyển động hướng lên khiến hơi nước nguội đi, ngưng tụ và rơi xuống dưới dạng mưa, tuyết hoặc băng. Khu vực Tây Bắc Thái Bình Dương đã bị tàn phá bởi một loạt các luồng hơi ẩm từ trên không trong tuần qua. Các con sông tràn bờ, đường sá biến thành dòng chảy và nhà cửa, trang trại bị ngập lụt trên khắp tiểu bang Washington. Dự báo thời tiết cho thấy sẽ có thêm mưa vào thứ Tư.
Trong khi tiểu bang Washington đang phải gánh chịu sức tàn phá của những cơn bão này trong tháng này, các cộng đồng ở dãy núi Sierra Nevada của California có thể được hưởng lợi từ các dòng sông khí quyển mang theo mưa và tuyết, rất quan trọng cho nguồn cung cấp nước mùa hè. “Những cơn bão sẽ rất lớn và có thể gây thiệt hại đáng kể ở một số khu vực, nhưng chúng đang làm tăng lượng tuyết tích tụ, hoặc chúng đang làm đầy các hồ chứa đủ để có ích”, Tiến sĩ Ralph cho biết.
Không quân Hoa Kỳ và NOAA đã cử các phi hành đoàn trên những máy bay được thiết kế đặc biệt bay qua Thái Bình Dương từ năm 2016 để theo dõi các dòng sông khí quyển. Các chuyến bay mới bắt đầu vào tháng Giêng sẽ nghiên cứu tầng khí quyển trên cao và theo dõi các đặc điểm khí tượng trên Đại Tây Dương bằng một bộ thiết bị tương tự. Chúng bao gồm radar đa tần số và các thiết bị hình trụ dài khoảng 30 cm gọi là dropsonde được thả qua một ống ở phía sau máy bay và ghi lại nhiệt độ, áp suất và tốc độ gió khi chúng rơi xuống đất. Máy bay nghiên cứu tầm cao HALO của Đức và máy bay ATR-42 của Pháp sẽ cất cánh từ sân bay Shannon ở Ireland bắt đầu từ giữa tháng Giêng.
Máy bay của Mỹ, nhiều chiếc đã hơn 50 năm tuổi, được sử dụng để theo dõi các dòng sông khí quyển vào mùa đông, ngoài ra còn theo dõi bão vào mùa hè và mùa thu. Một nghiên cứu của Văn phòng Trách nhiệm Giải trình Chính phủ (GAO) tháng 3 năm 2025 cho thấy nhu cầu ngày càng tăng về các chuyến bay trên Thái Bình Dương đã gây áp lực lên phi hành đoàn và máy bay của NOAA và Không quân, bao gồm cả việc bỏ lỡ hai chuyến bay trên cơn bão Helene năm 2024. Các quan chức NOAA cho biết họ dự kiến sẽ thay thế một máy bay Gulfstream vào năm tới và bổ sung thêm một máy bay nữa vào năm 2029.
Dữ liệu thu thập được từ các chuyến bay này sẽ được đưa vào các mô hình thời tiết trên máy tính và được sử dụng để cố gắng tăng thời gian dự báo thời tiết về các dòng sông khí quyển từ một tuần hiện tại lên hai tuần, Tiến sĩ Ralph cho biết. Dữ liệu mới sẽ giúp tăng độ chính xác của các dự báo cho cả châu Âu và bờ biển phía Tây của Hoa Kỳ. “Dòng sông khí quyển là một hiện tượng toàn cầu và Đại Tây Dương là một nguồn cung cấp độ ẩm tốt,” Christine Shields, một nhà khoa học dự án tại Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia ở Boulder, Colorado, cho biết.
Tiến sĩ Shields nói rằng khí hậu ấm lên đang thúc đẩy sự hình thành các dòng sông khí quyển. “Vì bầu khí quyển ấm hơn một chút, nên lượng hơi ẩm sẵn có cũng nhiều hơn,” Tiến sĩ Shields nói, “và do đó, cường độ của những hiện tượng này chắc chắn đang trở nên tồi tệ hơn”.
Tin vắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng
Nguồn: https://www.nytimes.com/2025/12/16/climate/atmospheric-rivers-forecasts.html