Trong cuốn sách mới, giám đốc WRI lập luận về sự lạc quan về khí hậu bất chấp những trở ngại

Với dòng chảy liên tục của những tin tức tiêu cực về biến đổi khí hậu - nhiệt độ phá vỡ kỷ lục, băng ở hai cực đang tan dần, cháy rừng lan tràn, lũ lụt kinh hoàng - bạn sẽ dễ dàng nghĩ rằng chẳng còn lý do gì để hy vọng. Nhưng một cuốn sách mới của người đứng đầu Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) lại mạnh mẽ ủng hộ một cái nhìn tích cực hơn. Trong cuốn sách “The New Global Possible - Rebuilding Optimism in the Age of Climate Crisis”, Ani Dasgupta kể cho chúng ta nghe về những diễn biến quan trọng trong bốn thập kỷ qua, những yếu tố đã thúc đẩy hành động vì khí hậu quốc tế, bao gồm cả một câu chuyện thú vị về việc Thỏa thuận Paris đã được thông qua bất chấp những khó khăn như thế nào.

Dasgupta, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của WRI có trụ sở tại Hoa Kỳ, không hề bi quan về sứ mệnh toàn cầu của quá trình chuyển đổi xanh. Đánh giá của ông về tình hình hiện tại bắt nguồn từ chủ nghĩa hiện thực và, giống như nhiều người ủng hộ một thế giới bền vững, ông thất vọng với tốc độ thay đổi cho đến nay. Tuy nhiên, ông khẳng định, đó không phải là lý do để bỏ cuộc. Cuốn sách giải thích một cách tinh tế dựa trên khoảng 60 câu chuyện thành công có thật và hơn 100 cuộc phỏng vấn với các chuyên gia, nhà lãnh đạo và những người tạo ra sự thay đổi không chỉ những gì đang kìm hãm mọi thứ mà quan trọng hơn là cách vượt qua những trở ngại đó.

Trong một cuộc phỏng vấn với Climate Home News trước khi cuốn sách được xuất bản tuần này, vị cựu giám đốc cơ sở hạ tầng với giọng nói nhẹ nhàng tại Ngân hàng Thế giới đã chỉ ra những bước tiến vượt bậc về công nghệ từ năng lượng mặt trời và gió đến xi măng xanh hơn và vệ tinh có thể theo dõi sự mất rừng nhiệt đới từ xa là động lực cơ bản cho tiến trình biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng chỉ riêng công nghệ thôi là chưa đủ. “Chúng ta cần sử dụng công nghệ làm điểm khởi đầu để điều phối sự thay đổi”, ông giải thích. “Chúng ta cần đạt được kết quả mong muốn, không chỉ tốt cho khí hậu mà còn tốt cho cả con người và thiên nhiên”.

Tập trung vào con người - chứ không phải carbon

Theo quan điểm của Dasgupta, một thất bại lớn của phong trào khí hậu cho đến nay là tập trung quá nhiều vào carbon - những thiệt hại mà nó gây ra và cách giảm phát thải CO₂ mà không đủ vào con người. Ông lập luận rằng trừ khi cử tri hiểu rằng các biện pháp giải quyết biến đổi khí hậu sẽ mang lại lợi ích cho họ ngay bây giờ chứ không phải trong tương lai xa, nếu không họ sẽ khó có thể ưu tiên các lựa chọn xanh đặc biệt là khi những quyết định đó đi kèm với chi phí trả trước như thay thế lò hơi gas bằng máy bơm nhiệt.

Đó là lý do tại sao một số chính phủ, bao gồm cả ở châu Âu, đã gặp khó khăn khi cố gắng thúc đẩy thay đổi hành vi sử dụng carbon thấp. Dasgupta tin rằng các chính trị gia đã làm khá kém trong việc thuyết phục người dân tại sao việc chuyển sang lối sống, làm việc và kinh doanh xanh hơn lại có ý nghĩa cá nhân đối với họ. Ông lưu ý rằng vào năm 2024 - một năm lịch sử cho các cuộc bầu cử, với khoảng 70 quốc gia tổ chức bỏ phiếu chỉ có một quốc gia, Vương quốc Anh, chứng kiến ​​chiến dịch vận động mạnh mẽ về chính sách khí hậu, với Đảng Lao động trung tả giành chiến thắng một phần nhờ lá phiếu xanh.

Dasgupta, sinh ra tại Ấn Độ, một kiến ​​trúc sư được đào tạo bài bản với nhiều năm kinh nghiệm trong việc tìm kiếm các giải pháp giúp các thành phố bền vững hơn, lập luận rằng các chuyên gia chính sách khí hậu cần hỗ trợ các chính trị gia nhiều hơn để chứng minh tại sao việc ủng hộ hành động vì khí hậu lại mang lại lợi ích công cộng. “Tôi nghĩ rằng đã quá lâu rồi, quá trình chuyển đổi được mô tả như những hy sinh mà chúng ta cần phải làm; không lái xe hơi, đi xe buýt và mua máy bơm nhiệt nhưng kết quả lại không như vậy. Đó là không khí sạch cho con em chúng ta, năng lượng dồi dào, giá cả phải chăng, thực phẩm không phá hủy thiên nhiên, và nước sạch”, ông nói.

Dầu mỏ “ở khắp mọi nơi”

Tuy nhiên, câu hỏi vẫn còn đó: tại sao nếu những lợi ích dường như hiển nhiên lại khó khăn đến vậy để thực hiện những thay đổi này ở quy mô và tốc độ cần thiết? Câu trả lời, theo Dasgupta, là những người ủng hộ chúng đang đi ngược lại một mô hình đã tồn tại suốt 200 năm thịnh vượng nhờ than đá, dầu mỏ và khí đốt. 

Kết quả là, dầu mỏ “có mặt ở khắp mọi nơi trong nền kinh tế”, ngay cả trong nhiều mặt hàng thiết yếu hàng ngày như dầu gội đầu và những công ty đương nhiệm làm giàu từ việc khai thác và bán nhiên liệu hóa thạch đang đấu tranh để duy trì nguyên trạng. “Chúng ta phải tìm ra một con đường để họ thay đổi. Họ sẽ không dễ dàng biến mất. Họ rất mạnh về kinh tế và có mối liên hệ chính trị”, Dasgupta nói.

Sự ủng hộ mới của giới doanh nghiệp và chính trị đối với mô hình kinh tế carbon cao đang thịnh hành đã dẫn đến làn sóng phản đối hành động ứng phó với biến đổi khí hậu ở một số khu vực phương Tây, đặc biệt là ở Hoa Kỳ, nơi chính quyền của Donald Trump, người hoài nghi về biến đổi khí hậu, muốn “khoan, khoan, khoan” và đang rút nước này khỏi thỏa thuận khí hậu Paris năm 2015. Dasgupta không thấy điều này quá bất ngờ. “Tôi nghĩ phản ứng dữ dội này là không thể tránh khỏi bởi vì khi chúng ta ký Thỏa thuận Paris, chúng ta nghĩ rằng mình đang ký một thỏa thuận về khí hậu. Chúng ta không nhận ra rằng mình đang ký kết một cuộc chuyển đổi kinh tế to lớn mà chúng ta mới chỉ đang ở giai đoạn đầu”, ông nói.

Tin vắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng

Nguồn: https://www.climatechangenews.com/2025/09/11/wri-president-ani-dasgupta-climate-optimism-politics/