Tìm hiểu về lũ

Lũ lụt là hiện tượng mực nước dòng chảy trên sông, hồ quá lớn dẫn đến tình trạng ngập úng

Lũ lụt là một từ ghép để chỉ hai hiện tượng thiên nhiên là lũ và lụt.

Lũ là hiện tượng ngập lụt, nước chảy xiết với tốc độ cao, mang tính chất bất ngờ, có khả năng cuốn trôi nhà cửa, vật nuôi, tài sản, cây cối, thậm chí đe dọa tính mạng con người. Lũ xảy ra chủ yếu ở vùng có địa hình đồi núi cao và dốc.

Lụt là hiện tượng một vùng đất bị ngập nước trong một khoảng thời gian nhất định. Lụt có thể do nước không có chỗ thoát hoặc do nước lũ quá nhiều khiến vỡ đê.

Như vậy, hiểu một cách đơn giản lũ lụt là hiện tượng mực nước dòng chảy trên sông, hồ quá lớn vượt mức quy định dẫn đến tình trạng ngập úng, tràn đê, vỡ đê.

Có nhiều nguyên nhân gây lũ lụt, chủ yếu do mưa lớn, bão, triều cường, và tác động gián tiếp khác

Vì sao lũ lụt hình thành?

Ngập lụt xảy ra phổ biến nhất là do lượng mưa lớn vượt quá khả năng chứa của các nguồn nước tự nhiên. Tuy nhiên, lũ lụt không phải lúc nào cũng do mưa lớn. Ở các vùng ven biển, ngập lụt có thể do triều cường, do xoáy thuận nhiệt đới, sóng thần...Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra hiện tượng lũ lụt.

Mưa lớn kéo dài

Mưa với cường độ lớn kéo dài nhiều ngày ở các vùng đồng bằng làm lưu vực nước trên suối, sông, đê điều không có chỗ thoát hoặc không kịp thoát. Mưa lớn kéo dài còn tạo nên nguy cơ sạt lở, lũ quét, lũ ống để lại thiệt hại nặng nề về tính mạng và tài sản.

Bão và triều cường

Hiện tượng bão tố, triều cường có thể gây ra những trận mưa lớn, tạo nên lượng nước lũ lớn khổng lồ, ngập nước vùng ven biển. Vì vậy ở vùng biển người ta phải trồng rừng ở phía ngoài đê để hạn chế tác động triều cường.

Vỡ đê điều

Trong trường hợp có lượng mưa lớn, các con đập, đê điều được xây dựng có thể sụp đổ. Do đó, khiến tình hình lũ lụt càng trở nên nguy cấp đối với những người dân sống xung quanh.

Do tác động của con người

Việc chặt phá rừng bừa bãi, khai thác tài nguyên không quy hoạch khiến đồi núi xói mòn, dễ gây nên tình trạng sạt lở đất, ngập lụt khi mùa mưa bão đến. Cây chống xói mòn đất và chống mất mùa. Thảm thực vật cũng ngày càng phong phú do ngày càng có nhiều cây xanh. Điều này cũng ngăn chặn dòng chảy lớn của mưa, do đó ngăn ngừa lũ lụt. Ngoài ra tình trạng xả rác bừa bãi, ô nhiễm môi trường cũng là một tác động lớn.

Biến đổi khí hậu

Những thay đổi khí hậu do tập quán của con người gây ra cũng làm tăng thêm nguy cơ lũ lụt. Con người chặt cây với số lượng lớn nên ảnh hưởng đến quá trình quang hợp. Do đó, mức độ carbon-dioxide tăng lên trong khí quyển gây ra những thay đổi trong khí hậu, gây ra các mối đe dọa về thiên tai như lũ lụt.

Khí nhà kính

Việc đốt nhiên liệu hóa thạch, ảnh hưởng từ công nghiệp, ô nhiễm, tất cả đang làm suy giảm mức độ của tầng ôzôn và làm tăng mức độ khí nhà kính, trở thành nguyên nhân chính gây ra lũ lụt do con người gây ra.

Thiệt hại do lũ lụt gây những hậu quả nghiêm trọng

Đe dọa tính mạng con người, vật nuôi

Gây chấn thương hoặc mất mạng do lũ lụt là hậu quả nghiêm trọng nhất. Lũ quét là kẻ giết người số một liên quan đến thời tiết ở nhiều quốc gia, cướp đi sinh mạng của con người, vật nuôi và động vật hoang dã.

Thiệt hại tài sản

90% thiệt hại liên quan đến tất cả các thảm họa thiên nhiên là do nước lũ lụt. Nhà cửa, cơ sở kinh doanh, xe cộ, đồ đạc, thiết bị…chỉ một vài cm nước ngập đã có thể gây ra thiệt hại lớn cho đồ đạc trong nhà hoặc hoạt động cơ sở kinh doanh, chưa kể đến các tòa nhà và đất đai.

Ô nhiễm môi trường

Lũ lụt kéo theo những chất thải, rác thải từ cống rãnh, ao hồ và các khu dân cư, khu đổ rác gây ra nguy cơ ô nhiễm trực tiếp đến nguồn nước sinh hoạt. Từ đó làm con người dễ bị nhiễm virus, bệnh ngoài da, bệnh đường ruột….

Phát sinh mầm bệnh, nấm mốc

Việc sinh hoạt trong điều kiện thiếu thốn nước sạch, xung quanh bị bao phủ bởi nước lũ ô nhiễm, rác thải, xác động vật...phát sinh “mầm mống” gây bệnh, các loại virus, các loại dịch bệnh lan truyền qua nguồn nước rất nhanh.

Ảnh hưởng hiệu quả kinh tế, sản xuất

Lũ lụt kéo dài ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế, sản xuất, làm giảm tức thời các hoạt động đi lại, du lịch.... Do lũ lụt nên người dân cũng không thể tham gia sản xuất, đi làm nên nền kinh tế, thu nhập cũng bị ảnh hưởng nhất định.