Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên Hợp Quốc cho biết hôm thứ Năm rằng tài nguyên nước trên thế giới đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ biến đổi khí hậu, trong khi các trường hợp khẩn cấp liên quan đến nguồn tài nguyên thiết yếu này đang ngày càng ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của con người.
Một người phụ nữ và một đứa trẻ lội qua nước lũ ở Kurigram, BangladeshTổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên Hợp Quốc cho biết hôm thứ Năm rằng tài nguyên nước trên thế giới đang phải đối mặt với áp lực ngày càng tăng từ biến đổi khí hậu, trong khi các trường hợp khẩn cấp liên quan đến nguồn tài nguyên thiết yếu này đang ngày càng ảnh hưởng đến cuộc sống và sinh kế của con người.
Tổng Thư ký WMO, bà Celeste Saulo, cho biết: "Các mối nguy hiểm liên quan đến nước tiếp tục gây ra những thiệt hại nặng nề trong năm nay". "Những ví dụ gần đây nhất là lũ lụt do gió mùa tàn phá ở Pakistan, lũ lụt ở Nam Sudan và lũ quét chết người ở đảo Bali của Indonesia. Và thật không may, chúng ta vẫn chưa thấy dấu hiệu kết thúc của xu hướng này." Bà Saulo lưu ý rằng những trường hợp khẩn cấp này xảy ra trong bối cảnh nhiệt độ không khí ngày càng ấm lên, khiến nước bị giữ lại trong khí quyển nhiều hơn, dẫn đến lượng mưa lớn hơn.
Những bình luận của bà trùng với thời điểm công bố báo cáo mới của WMO về tình trạng đường thủy, tuyết và băng trên thế giới, trong đó lưu ý rằng năm 2024 là năm nóng nhất trong 175 năm quan sát, với nhiệt độ bề mặt trung bình hàng năm đạt 1,55°C so với mức cơ sở trước thời kỳ công nghiệp từ năm 1850 đến năm 1900.
Di sản của cơn bão Boris
Trong bối cảnh đó, vào tháng 9 năm 2024, Trung và Đông Âu đã trải qua những trận lũ quét tàn khốc do cơn bão Boris gây ra, khiến hàng chục nghìn người phải di dời. Những thảm họa tương tự có thể xảy ra thường xuyên hơn, mặc dù về lý thuyết, chúng rất hiếm khi xảy ra.
Tại Cộng hòa Séc, một số con sông đã bị ngập lụt nghiêm trọng "mà theo thống kê, thực tế chỉ xảy ra 100 năm một lần", Stefan Uhlenbrook, Giám đốc Bộ phận Thủy văn, Nước và Băng quyển của WMO, cho biết. "Một 'sự kiện thế kỷ' đã xảy ra... thật không may, thống kê cho thấy những sự kiện cực đoan này có thể trở nên thường xuyên hơn."
Lũ lụt Himalaya
Một ví dụ khác về sự biến đổi ngày càng thất thường của chu trình nước trên thế giới là lượng mưa cực lớn đã ảnh hưởng đến một số khu vực của Himachal Pradesh hoặc Jammu và Kashmir. "Khu vực này đã chứng kiến lượng mưa cực lớn ngoài dự kiến; gió mùa đến sớm", Sulagna Mishra, Cán bộ Khoa học của WMO, cho biết. “Vì vậy, đây chính là điều chúng ta đang nói đến khi tính bất ổn của hệ thống ngày càng gia tăng.” Quay trở lại tác động của hiện tượng thời tiết El Niño rõ rệt năm ngoái, báo cáo của WMO chỉ ra rằng nó đã góp phần gây ra hạn hán nghiêm trọng ở lưu vực sông Amazon năm ngoái.
Tương tự, tây bắc Mexico và phía bắc Bắc Mỹ cũng chứng kiến lượng mưa dưới mức trung bình, tương tự như miền nam và đông nam châu Phi. “El Niño vào đầu năm 2024 đã đóng một vai trò nhất định,” bà Saulo giải thích, “nhưng bằng chứng khoa học cho thấy biến đổi khí hậu và nhiệt độ tăng cao dẫn đến các hiện tượng cực đoan hơn, bao gồm cả hạn hán và lũ lụt.”
Thế giới kết nối của chúng ta
Những phát hiện khác trong báo cáo của WMO xác nhận điều kiện ẩm ướt hơn bình thường ở miền trung-tây châu Phi, Hồ Victoria ở châu Phi, Kazakhstan và miền nam nước Nga, Trung Âu, Pakistan và miền bắc Ấn Độ, miền nam Iran và đông bắc Trung Quốc vào năm 2024. Một trong những thông điệp chính của báo cáo của cơ quan Liên Hợp Quốc là những gì xảy ra với chu trình nước ở một khu vực trên thế giới có ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực khác.
Các sông băng tan chảy vẫn là mối lo ngại lớn đối với các nhà khí tượng học vì tốc độ biến mất của chúng và mối đe dọa hiện hữu đối với các cộng đồng ở hạ lưu và vùng ven biển. “Năm 2024 là năm thứ ba liên tiếp băng hà tan chảy trên diện rộng ở tất cả các khu vực”, bà Saulo cho biết. “Các sông băng đã mất 450 gigaton, tương đương với một khối băng khổng lồ cao 7 km, rộng 7 km và sâu 7 km, tương đương 180 triệu hồ bơi Olympic, đủ để làm mực nước biển toàn cầu dâng thêm khoảng 1,2 mm, làm tăng nguy cơ lũ lụt cho hàng trăm triệu người sống ven biển.”
Báo cáo cũng nhấn mạnh nhu cầu cấp thiết về việc cải thiện việc chia sẻ dữ liệu về dòng chảy, nước ngầm, độ ẩm đất và chất lượng nước, vốn vẫn đang bị giám sát rất kém.
Tin vắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng
Nguồn: https://news.un.org/en/story/2025/09/1165873