Không quốc gia nào an toàn trước những tác động tàn phá của thời tiết cực đoan và việc cứu sống con người đồng nghĩa với việc cung cấp các hệ thống cảnh báo sớm cho tất cả mọi người, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres phát biểu hôm thứ Tư.
Một thành viên của ủy ban giảm thiểu rủi ro thiên tai địa phương đang truyền đạt thông điệp cảnh báo sớm tới người dân của một ngôi làng bên bờ sông Licungo ở tỉnh Zambezia, Mozambique.Không quốc gia nào an toàn trước những tác động tàn phá của thời tiết cực đoan và việc cứu sống con người đồng nghĩa với việc cung cấp các hệ thống cảnh báo sớm cho tất cả mọi người, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc António Guterres phát biểu hôm thứ Tư.
“Các hệ thống cảnh báo sớm đang phát huy hiệu quả”, ông phát biểu với Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) tại Geneva. “Chúng trao cho nông dân quyền bảo vệ mùa màng và vật nuôi. Cho phép các gia đình sơ tán an toàn. Và bảo vệ toàn bộ cộng đồng khỏi sự tàn phá.” “Chúng tôi biết rằng tỷ lệ tử vong do thiên tai thấp hơn ít nhất sáu lần ở các quốc gia có hệ thống cảnh báo sớm tốt”, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc cho biết. Ông nói thêm rằng chỉ cần thông báo trước 24 giờ trước khi xảy ra sự kiện nguy hiểm có thể giảm thiệt hại tới 30%.
Năm 2022, ông Guterres đã khởi động sáng kiến Cảnh báo Sớm cho Tất cả, với mục tiêu đảm bảo “mọi người, mọi nơi” đều được bảo vệ bởi một hệ thống cảnh báo vào năm 2027. Đã có những tiến bộ, với hơn một nửa số quốc gia hiện được báo cáo là đã được trang bị hệ thống cảnh báo sớm đa thiên tai. Các quốc gia kém phát triển nhất thế giới đã tăng gần gấp đôi năng lực kể từ khi báo cáo chính thức bắt đầu, “nhưng chúng ta vẫn còn một chặng đường dài phía trước”, Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc thừa nhận. Tại một cuộc họp đặc biệt của Đại hội Khí tượng Thế giới đầu tuần này, các quốc gia đã thông qua Lời kêu gọi Hành động khẩn cấp nhằm thu hẹp những khoảng trống còn lại trong hoạt động giám sát.
Thời tiết cực đoan ngày càng trở nên tồi tệ hơn
Tổng Giám đốc WMO Celeste Saulo, người luôn thúc giục việc mở rộng quy mô áp dụng hệ thống cảnh báo sớm, đã cảnh báo rằng tác động của biến đổi khí hậu đang gia tăng, khi “thời tiết cực đoan hơn đang hủy hoại cuộc sống và sinh kế, đồng thời làm xói mòn những thành quả phát triển khó khăn mới đạt được”. Bà nói về “một cơ hội to lớn để khai thác thông tin tình báo về khí hậu và những tiến bộ công nghệ nhằm xây dựng một tương lai kiên cường hơn cho tất cả mọi người”.
Theo WMO, các mối nguy hiểm liên quan đến thời tiết, nước và khí hậu đã giết chết hơn hai triệu người trong năm thập kỷ qua, trong đó các nước đang phát triển chiếm 90% số ca tử vong. Ông Guterres nhấn mạnh rằng để các quốc gia “hành động với tốc độ và quy mô cần thiết”, việc tăng cường tài trợ sẽ là chìa khóa.
Tăng cường tài chính
“Việc tiếp cận mọi cộng đồng đòi hỏi phải tăng cường tài chính”, ông nói. “Nhưng quá nhiều quốc gia đang phát triển bị cản trở bởi không gian tài chính hạn hẹp, tăng trưởng chậm lại, gánh nặng nợ nần chồng chất và rủi ro hệ thống ngày càng gia tăng”.
Ông cũng kêu gọi hành động ngay từ nguồn gốc của cuộc khủng hoảng khí hậu, cố gắng hạn chế sự nóng lên toàn cầu đang diễn ra nhanh chóng ở mức 1,5 độ C so với nhiệt độ thời kỳ tiền công nghiệp - mặc dù chúng ta biết rằng mục tiêu này sẽ bị vượt quá trong vài năm tới, ông nói. “Một điều đã rõ ràng: chúng ta sẽ không thể kiềm chế sự nóng lên toàn cầu dưới 1,5 độ trong vài năm tới”, ông Guterres cảnh báo. “Việc vượt ngưỡng nhiệt độ hiện tại là không thể tránh khỏi. Điều này có nghĩa là chúng ta sẽ có một giai đoạn, dù lớn hay nhỏ, với cường độ cao hơn hay thấp hơn, trên 1,5 độ trong những năm tới”. Tuy nhiên, “chúng ta không bị buộc phải sống chung với mức tăng 1,5 độ” nếu có sự thay đổi mô hình toàn cầu và các quốc gia có hành động phù hợp.
Tại hội nghị về biến đổi khí hậu tiếp theo của Liên Hợp Quốc, nơi các quốc gia dự kiến sẽ cam kết giảm phát thải khí nhà kính trong thập kỷ tới, “chúng ta cần phải tham vọng hơn nhiều”, ông nói. COP30 sẽ diễn ra từ ngày 10 đến 21 tháng 11 tại Belén, Brazil. “Tại Brazil, các nhà lãnh đạo cần thống nhất một kế hoạch đáng tin cậy để huy động 1,3 nghìn tỷ đô la mỗi năm cho các nước đang phát triển vào năm 2035, nhằm tài trợ cho các hành động ứng phó với biến đổi khí hậu”, ông Guterres nhấn mạnh.
Các nước phát triển nên thực hiện cam kết tăng gấp đôi kinh phí thích ứng với biến đổi khí hậu lên 40 tỷ đô la trong năm nay và Quỹ Thiệt hại và Tổn thất cần thu hút “những khoản đóng góp đáng kể”, ông nói.
Ông Guterres nhấn mạnh sự cần thiết phải “chống lại thông tin sai lệch, quấy rối trực tuyến và tẩy xanh”, ám chỉ Sáng kiến Toàn cầu về Tính toàn vẹn Thông tin về Biến đổi Khí hậu do Liên Hợp Quốc hậu thuẫn. “Các nhà khoa học và nhà nghiên cứu không bao giờ nên sợ nói ra sự thật”, ông nói. Ông bày tỏ sự đoàn kết với cộng đồng khoa học và cho biết “những ý tưởng, chuyên môn và ảnh hưởng” của WMO, tổ chức kỷ niệm 75 năm thành lập vào tuần này, hiện đang cần thiết hơn bao giờ hết.
Tin vắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng
Nguồn: https://news.un.org/en/story/2025/10/1166151