Mực nước biển dâng là quá trình không thể đảo ngược trong khung thời gian của con người và là một trong những hậu quả nghiêm trọng nhất của biến đổi khí hậu.
Lượng khí thải được thải ra trong vài thập kỷ tới sẽ quyết định mức độ mà đường bờ biển toàn cầu sẽ bị thay đổi trong hàng thế kỷ sau. Một nghiên cứu mới cho thấy, nếu các biện pháp giảm thiểu được thực hiện sớm, nhân loại có thể tránh được khoảng 0,6 mét mực nước biển dâng - mức tăng có thể xảy ra do lượng khí thải phát sinh trong giai đoạn 2020 - 2090 nếu các chính sách hiện nay được duy trì. Điều này cho thấy các quyết định hiện tại không chỉ có ý nghĩa trong việc hạn chế sự nóng lên toàn cầu mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tương lai của các vùng ven biển.
Nghiên cứu do các nhà khoa học thuộc Viện Phân tích Hệ thống Ứng dụng Quốc tế (IIASA) dẫn đầu, với sự hợp tác của các viện nghiên cứu tại Anh, Bỉ, Hà Lan và Đức.
Bài báo đăng trên Nature Climate Change đi xa hơn các dự báo thông thường khi định lượng mức nước biển dâng đến năm 2300 sẽ “bị khóa lại” bởi lượng khí thải trong thế kỷ này. Bằng cách tách biệt tác động của lượng phát thải trong ngắn và trung hạn, nghiên cứu này đã tạo ra mối liên hệ trực tiếp giữa các quyết định chính sách ngày nay và mức nước biển dâng hàng trăm năm sau một khía cạnh chưa từng được lượng hóa theo cách này trước đây.
Các quyết định về giảm phát thải
“Các nghiên cứu về mực nước biển dâng thường chỉ dự báo đến năm 2100 theo các kịch bản tiêu chuẩn, nên không thể tách biệt được tác động lâu dài của lượng khí nhà kính hiện nay. Tuy nhiên, chúng ta cần xem xét xa hơn, bởi đại dương và các tảng băng sẽ tiếp tục phản ứng trong nhiều thế kỷ,” giải thích Alexander Nauels, tác giả chính và là nhà nghiên cứu cao cấp tại IIASA.
“Công trình của chúng tôi chỉ ra rõ ràng rằng các quyết định giảm phát thải trong vài thập kỷ tới sẽ có hệ quả kéo dài hàng thế kỷ đối với đường bờ biển toàn cầu”.
Các nhà khoa học phát hiện rằng, theo chính sách hiện nay, lượng khí thải từ 2020 đến 2050 đã đủ để khiến mực nước biển tăng thêm khoảng 0,3 mét vào năm 2300 một mức tưởng chừng nhỏ nhưng có tác động lớn tới quy hoạch thích ứng lâu dài. Nếu xu hướng phát thải này kéo dài đến 2090, thế giới sẽ bị “khóa” trong mức tăng khoảng 0,8 mét, trong đó khoảng 0,6 mét vẫn có thể tránh được nếu nhân loại bắt đầu cắt giảm khí thải theo Thỏa thuận Paris ngay bây giờ. Sự khác biệt này có thể quyết định liệu các khu vực và đảo thấp có còn khả năng sinh sống hay không.
Cung cấp thông tin cho các nhà hoạch định chính sách
“Nghiên cứu của chúng tôi cho thấy tác động lâu dài của lượng khí thải hiện tại và tầm quan trọng của việc lập kế hoạch thích ứng trong nhiều thế kỷ tới,” nhận định Tiến sĩ Matt Palmer từ Cơ quan Khí tượng Anh, đồng tác giả nghiên cứu.
“Chúng tôi cũng chứng minh rằng một số khu vực, chẳng hạn các đảo Thái Bình Dương dễ bị tổn thương, sẽ chịu mực nước biển dâng cao hơn mức trung bình toàn cầu. Những thay đổi mang tính khu vực và địa phương này cần được hiểu rõ hơn để hỗ trợ các nhà hoạch định chính sách”.
Các tác giả nhấn mạnh rằng lượng nước biển dâng trong tương lai phần nào đã bị “ấn định” bởi lượng khí thải trong quá khứ và hiện tại, nhưng các quyết định trong vài thập kỷ tới vẫn có thể định hình kết quả trong hàng trăm năm sau.
“Những lựa chọn đó sẽ quyết định khi nào các giới hạn thích ứng bị vượt qua và còn bao nhiêu cơ hội thích ứng cho các cộng đồng ven biển”, đồng tác giả Aimée Slangen từ Viện Nghiên cứu Biển Hoàng gia Hà Lan cho biết.
Hạn chế cam kết dâng mực nước biển
“Sự khác biệt giữa hành động khí hậu quyết liệt ngày nay và việc tiếp tục phát thải cao không chỉ được đo bằng mức độ nóng lên mà còn bằng số mét nước biển dâng sẽ định hình lại các bờ biển trên toàn cầu trong nhiều thế kỷ tới. Điều quan trọng là, nghiên cứu này cho thấy chúng ta vẫn còn cơ hội để giảm thiểu ‘cam kết dâng nước biển’ mà chúng ta đang để lại cho các thế hệ tương lai”, Nauels kết luận.
Tin vắn: Phòng Thông tin khí tượng thuỷ văn phục vụ cộng đồng
Nguồn: https://www.metoffice.gov.uk/about-us/news-and-media/media-centre/weather-and-climate-news/2025/deep-emission-cuts-before-mid-century-decisive-to-reduce-long-term-sea-level-rise-legacy