Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa là kiểu khí hậu đặc trưng của Việt Nam. Kiểu khí hậu này có những tác động tới hoạt động sản xuất và đời sống của người dân từng vùng miền. Trong bài viết dưới đây chúng ta hãy cùng tìm hiểu rõ hơn về những đặc điểm của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa.
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa thường nổi bật với một số đặc điểm như sau:
Về tính chất nhiệt đới: Tổng bức xạ hàng năm lớn, điển hình là cán cân bức xạ luôn đạt dương. Nhiệt độ trung bình năm trên toàn quốc đều lớn hơn 20 độ C (không tính vùng núi cao), vượt tiêu chuẩn của khí hậu nhiệt đới. Xuất hiện nhiều nắng, tổng số giờ nắng khác nhau tùy nơi, dao động trong khoảng 1400 - 3000 giờ mỗi năm.
Tính chất ẩm: Lượng mưa lớn trong năm, phân đều các khu vực, dao động từ 1500 đến 2000mm. Độ ẩm không khí rất cao, trên 80% và cân bằng ẩm luôn dương.
Tính chất gió mùa
Gió mùa mùa đông: Gió mùa đông bắc : Sẽ có từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau ở miền Bắc (Tính từ dãy Bạch Mã trở ra). Khu vực chịu tác động trực tiếp của khối khí lạnh phương Bắc di chuyển theo hướng Đông Bắc vào lãnh thổ nước ta. Kiểu thời tiết đặc trưng nhất là đầu mùa đông thường lạnh khô còn cuối mùa đông sẽ xuất hiện lạnh ẩm. Gió mùa Đông Bắc sẽ chỉ hoạt động từng đợt nhất định và khi di chuyển xuống phía Nam sẽ bị dãy Bạch Mã chặn lại.
Gió mùa mùa hè: Đầu mùa hè: Khối khí nhiệt đới ẩm xuất phát từ Bắc Ấn Độ Dương sẽ di chuyển theo hướng Tây Nam vào nước ta gây ra mưa lớn cho các tỉnh đồng bằng Nam Bộ và Tây Nguyên. Lúc này sẽ xuất hiện hiệu ứng phơn ở vùng đồng bằng ven biển Trung Bộ và phần Nam của khu vực Tây Bắc.
Vào giữa và cuối mùa hè: Thời tiết sẽ xuất hiện gió Tây Nam gây ra mưa lớn và kéo dài ở khu vực Nam Bộ Tây Nguyên. VÌ hoạt động của gió mùa Tây Nam kết hợp với dải hội tụ nhiệt đới đã gây ra nguyên nhân mưa lớn vào mùa hạ cho cả 2 miền Bắc và Nam. Chính sự luân phiên của các khối khí theo mùa khác nhau nên khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa khiến cho Việt Nam phân chia các kiểu thời tiết ở 3 miền rõ rệt.
Khí hậu 3 miền có sự phân hóa rõ rệt
Miền Bắc: Có mùa hè nóng và mưa nhiều, mùa đông lạnh khô và ít mưa. Bên cạnh đó, các tỉnh miền Bắc còn xuất hiện thêm cả mùa Xuân và mùa Thu.
Miền Nam: Thời tiết đặc trưng rõ rệt bởi hai mùa là mùa mưa và mùa khô
Miền Trung: Khí hậu cũng được chia thành hai mùa là mùa mưa và mùa khô, tuy nhiên mùa mưa sẽ có xu hướng lệch về mùa thu đông hơn.
Kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ảnh hưởng thế nào tới hoạt động đời sống xã hội
Kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở Việt Nam sẽ mang tới những thuận lợi và khó khăn đối với đời sống sinh hoạt của người dân Việt Nam. Cụ thể:
Đối với hoạt động sản xuất nông nghiệp: Thuận lợi: Với những đặc trưng về độ ẩm lớn, nền nhiệt cao, có mưa nhiều tạo điều kiện phát triển nền nông nghiệp lúa nước, đồng thời có thể đa dạng hóa cây trồng vật nuôi. Khó khăn: Sự thay đổi thất thường của thời tiết như lũ lụt, hạn hát, những đợt rét đậm, rét hại sẽ cản trở cho hoạt động canh tác, thời vụ cũng như phòng chống ảnh hưởng thiên tai. Độ ẩm lớn sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho dịch bệnh phát triển ảnh hưởng tới cây trồng và vật nuôi. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa tạo điều kiện cho nông nghiệp lúa nước lên ngôi.
Đối với hoạt động sản xuất và đời sống dân sinh: Thuận lợi: Phát triển mạnh phát triển các ngành kinh tế liên quan tới lâm nghiệp, thủy hải sản, du lịch, giao thông vận tải,... Đồng thời kiểu khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa cũng giúp thúc đẩy mạnh các hoạt động khai thác, xây dựng trong mùa khô. Khó khăn: Sự phân mùa khí hậu, chế độ nước sông ngòi sẽ tác động trực tiếp tới công nghiệp khai thác, các hoạt động giao thông và du lịch. Tuy nhiên thiên tai bão lũ cũng thường xuyên xảy ra ảnh hưởng không nhỏ tới đời sống xã hội. Độ ẩm cao sẽ gây cản trở trong quá trình sản xuất và bảo quản trang thiết bị, máy móc nông sản.