Ngày 25 tháng 7 đánh dấu một năm kể từ khi Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc đưa ra Lời kêu gọi hành động về tình trạng nắng nóng cực đoan - sự kiện này diễn ra đúng vào thời điểm nhiều quốc gia trên thế giới đang phải đối mặt với các đợt nắng nóng gay gắt, cho thấy rõ tầm quan trọng của cảnh báo sớm và các kế hoạch bảo vệ sức khỏe trước nắng nóng.
Kêu gọi hành động nhân dịp kỷ niệm Nắng nóng cực độ. WMO/Miroslava Novak HranjecNhân dịp kỷ niệm sự kiện này, Mạng lưới Thông tin Toàn cầu về Sức khỏe trong Điều kiện Nắng nóng (GHHIN), phối hợp cùng Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) và Văn phòng Liên Hợp Quốc về Giảm thiểu Rủi ro Thiên tai, đang ra mắt các nguồn tài liệu mới thông qua sáng kiến chung “Hỗ trợ Quản trị Rủi ro do Nắng nóng Cực đoan”. Mục tiêu là tăng cường phối hợp trong công tác giảm thiểu rủi ro do nắng nóng, giúp các quốc gia và cộng đồng chuẩn bị tốt hơn trước tình trạng nhiệt độ gia tăng. Nhu cầu hành động là điều hiển nhiên mỗi ngày.
“Kẻ giết người thầm lặng”
Tính đến ngày 24 tháng 7, gần 100 triệu người dân Mỹ đang phải sống dưới các cảnh báo và khuyến cáo liên quan đến nắng nóng, bao gồm cả mức cảnh báo về tình trạng “nóng nguy hiểm”. Nắng nóng cực đoan cũng đang bao trùm phần lớn khu vực Bắc Phi và Trung Đông, với Iran ghi nhận nhiều sự cố nghiêm trọng về điện và nguồn cung cấp nước.
Khu vực Địa Trung Hải và vùng Balkan đang trải qua đợt nắng nóng thứ ba trong mùa hè này. Điều này đã dẫn đến việc đóng cửa nhiều điểm du lịch nổi tiếng, làm gián đoạn các hoạt động ngoài trời, nông nghiệp và lao động, đồng thời gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe con người. Nắng nóng cũng là nguyên nhân khiến cháy rừng lan rộng, gây thương vong và làm chất lượng không khí xấu đi.
Châu Âu vừa trải qua tháng 6 nóng nhất trong lịch sử ghi nhận. Các đợt nắng nóng dữ dội vốn bị làm trầm trọng thêm bởi nhiệt độ bề mặt biển cao bất thường ở phía tây Địa Trung Hải đã dẫn đến tình trạng “căng thẳng nhiệt nghiêm trọng” trên diện rộng tại nhiều khu vực ở Tây và Nam Âu.
Trên toàn cầu, theo Cơ quan Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Hoa Kỳ (NOAA) và Dịch vụ Biến đổi Khí hậu Copernicus của EU, tháng 6 năm nay là tháng 6 nóng thứ ba từng được ghi nhận.
“Nắng nóng cực đoan đôi khi được gọi là ‘kẻ giết người thầm lặng’, nhưng với khoa học, dữ liệu và công nghệ hiện nay, im lặng không còn là cái cớ nữa. Mỗi cái chết do nắng nóng đều hoàn toàn có thể phòng tránh được,” bà Ko Barrett, Phó Tổng Thư ký Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO), cho biết.
Các mô hình ước tính cho thấy từ năm 2000 đến 2019, trung bình mỗi năm có khoảng 489.000 ca tử vong liên quan đến nắng nóng, trong đó 45% xảy ra ở châu Á và 36% ở châu Âu. Trên toàn cầu, việc chẩn đoán và báo cáo chính thức về bệnh tật, thương tích và tử vong liên quan đến nắng nóng vẫn còn bị đánh giá là chưa đầy đủ.
Hầu hết các nghiên cứu phân tích nguyên nhân đều cho thấy mối liên hệ rõ ràng giữa nắng nóng cực đoan và biến đổi khí hậu do lượng khí nhà kính giữ nhiệt trong khí quyển gây ra.
Hành động của WMO
Kêu gọi hành động khi nhiệt độ cực cao UN/GHINNTổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) là một trong mười cơ quan chuyên trách của Liên Hợp Quốc cùng chung tay hưởng ứng Lời kêu gọi Hành động về Tình trạng Nắng nóng Cực đoan của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc.
Lời kêu gọi này nhằm thúc đẩy hợp tác quốc tế để giảm thiểu tác động của nắng nóng thông qua các chính sách kinh tế - xã hội có mục tiêu và các hành động cụ thể, bao gồm cả chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng. Có bốn lĩnh vực trọng tâm:
- Bảo vệ nhóm người dễ bị tổn thương
- Bảo vệ người lao động
- Tăng cường khả năng chống chịu của nền kinh tế và xã hội dựa trên dữ liệu và khoa học
- Giới hạn mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5°C
Đáp lại lời kêu gọi, WMO và các quốc gia thành viên đang tích cực củng cố hệ thống cảnh báo sớm về nắng nóng, phù hợp với sáng kiến “Cảnh báo sớm cho tất cả mọi người”. Sáng kiến này nhằm đảm bảo rằng người dân thuộc các nhóm dễ bị tổn thương sẽ nhận được cảnh báo kịp thời, kèm theo thông tin về các hành động cần thực hiện và nơi có thể tìm kiếm sự hỗ trợ.
Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và WMO, việc mở rộng hệ thống cảnh báo sức khỏe liên quan đến nắng nóng tại 57 quốc gia có thể giúp cứu sống khoảng 98.314 người mỗi năm. “Nắng nóng cực đoan giờ đây không còn là mối lo xa vời hay chỉ xuất hiện theo mùa - mà đã trở thành thực tế hàng ngày đối với hàng triệu người,” bà Joy Shumake-Guillemot - Trưởng Chương trình Khí hậu và Sức khỏe WHO-WMO và đồng lãnh đạo Mạng lưới Thông tin Sức khỏe trong Điều kiện Nắng nóng Toàn cầu (GHHIN) nhận định.
“Mạng lưới của chúng tôi đang kết nối khoa học, chính sách và hành động để không một cộng đồng nào bị bỏ lại phía sau trong cuộc chạy đua thích ứng với biến đổi khí hậu - vốn sẽ tiếp tục làm trầm trọng thêm tình trạng nắng nóng cực đoan trong những năm tới. Đây không chỉ là vấn đề khí hậu, mà còn là một tình trạng khẩn cấp về y tế công cộng,” bà nói thêm.
Hoạt động của Văn phòng Chung về Khí hậu và Sức khỏe đã được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ sự hợp tác với Quỹ Rockefeller và tổ chức Wellcome, với tổng ngân sách hỗ trợ lên tới 11,5 triệu đô la Mỹ trong đó đặc biệt chú trọng đến vấn đề nắng nóng cực đoan.
Tăng cường quản trị rủi ro do nắng nóng cực đoan
Các nguồn tài liệu mới được GHINN, UNDRR và WMO công bố bao gồm:
Báo cáo Tổng hợp: Các hành động ứng phó nắng nóng của các cơ quan Liên Hợp Quốc và tổ chức quốc tế.
Báo cáo lần đầu tiên phân tích toàn cảnh hoạt động quản lý nắng nóng trong hệ thống Liên Hợp Quốc, xác định những thách thức, cơ hội và chiến lược nhằm cải thiện sự phối hợp và quản trị để hỗ trợ thực hiện Lời kêu gọi Hành động của Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc.
Đánh giá Kế hoạch Hành động Ứng phó Nắng nóng: Các tiêu chuẩn toàn cầu, thực tiễn tốt và hợp tác hiệu quả
Báo cáo tổng hợp này xác định các thực tiễn điển hình và thách thức phổ biến, qua đó đưa ra khung hướng dẫn để nâng cao khả năng thích ứng với nắng nóng. Báo cáo dựa trên đánh giá kế hoạch hành động của 6 quốc gia: Úc, Canada, Pháp, Ấn Độ, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ.
Phân tích theo câu chuyện: Các nghiên cứu điển hình về khả năng thích ứng với nắng nóng
Phân tích này trình bày cách 12 quốc gia đang đối mặt với thực tế nắng nóng thông qua các mô hình quản trị khác nhau, hợp tác đa bên và đổi mới sáng tạo. Các nghiên cứu điển hình trải dài trên nhiều khu vực và bối cảnh phát triển gồm Argentina, Úc, Bangladesh, Canada, Ecuador, Ai Cập, Pháp, Ấn Độ, Senegal, Hàn Quốc, Vương quốc Anh và Hoa Kỳ mang lại cái nhìn toàn diện về những điều đang phát huy hiệu quả, những khoảng trống còn tồn tại, và cách chiến lược quốc gia đang dần điều chỉnh để ứng phó với các mối đe dọa ngày càng gia tăng từ biến đổi khí hậu.
Tin ngắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng
Nguồn: https://wmo.int/media/news/new-resources-support-call-action-extreme-heat