Khi Trái Đất ấm lên, mùa cháy rừng ở California bắt đầu sớm hơn, nghiên cứu cho thấy

Mùa cháy rừng chính của California đang bắt đầu sớm hơn trong năm, và biến đổi khí hậu do con người gây ra là một nguyên nhân chính, theo một nghiên cứu mới. Theo một nghiên cứu được công bố hôm thứ Tư trên tạp chí Science Advances, hoạt động cháy rừng mùa hè ở nhiều khu vực của tiểu bang đã bắt đầu sớm hơn hai tháng so với đầu những năm 1990. Sự thay đổi này đặc biệt rõ rệt ở dãy núi Cascade ở Bắc California, vùng núi ven biển Trung California và vùng ven biển Nam California từ Monterey đến San Diego.

Các quan chức và nhà quản lý thảm họa trong tiểu bang hiện nay thường nói về cháy rừng như một mối nguy hiểm quanh năm, thay vì chỉ là mối đe dọa theo mùa. Nghiên cứu loại trừ hai yếu tố có thể về mặt lý thuyết là nguyên nhân gây ra sự thay đổi này: sự tích tụ thảm thực vật và những thay đổi về số lượng đám cháy do con người gây ra, dù vô tình hay cố ý. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng những yếu tố quan trọng hơn chính là tác động của hiện tượng ấm lên toàn cầu do hiệu ứng nhà kính, bao gồm tuyết tan sớm hơn và nhanh hơn, cùng với bầu khí quyển ấm hơn khiến độ ẩm trong đất và thảm thực vật bị hút nhiều hơn.

Khi các đám cháy bùng phát sớm hơn trong năm, “môi trường sẽ có nhiều thời gian hơn để chuẩn bị cho những đám cháy lớn có thể xảy ra vào cuối mùa khi thời tiết thực sự nóng”, Gavin D. Madakumbura, nhà nghiên cứu khí hậu sau tiến sĩ tại Đại học California, Los Angeles, đồng thời là tác giả chính của nghiên cứu, cho biết. “Thảm thực vật có nhiều thời gian hơn để khô ráo”.

Những phát hiện này cho thấy, khi các quốc gia tiếp tục đốt nhiên liệu hóa thạch và làm nóng hành tinh, người dân California nên dự đoán hoạt động cháy rừng đỉnh điểm sẽ tiếp tục diễn ra sớm hơn trong lịch, mặc dù thời điểm có thể sớm hơn bao lâu vẫn là một câu hỏi chưa có lời giải, Tiến sĩ Madakumbura cho biết.Năm nay đã đi vào lịch sử hỏa hoạn ở California vì những đám cháy tàn khốc đã giết chết ít nhất 31 người và phá hủy hàng ngàn ngôi nhà quanh Los Angeles vào tháng 1. Tuy nhiên, mùa cháy rừng cao điểm của tiểu bang, bắt đầu vào mùa hè và kéo dài đến tháng 10, lại có khởi đầu khá chậm chạp. Tháng 6 và tháng 7 thời tiết mát mẻ bất thường trên khắp tiểu bang. Sương mù dày đặc bao phủ bờ biển Bắc và Trung California, giữ ẩm cho thảm thực vật.

California rộng lớn và đa dạng đến mức đặc điểm của cháy rừng khác nhau ở các khu vực khác nhau của tiểu bang. Đó là lý do tại sao Tiến sĩ Madakumbura và các đồng nghiệp đã kiểm tra từng vùng sinh thái riêng biệt trong số 13 vùng sinh thái của tiểu bang, sử dụng hồ sơ từ Cục Lâm nghiệp Hoa Kỳ về các vụ cháy rừng từ năm 1992 đến năm 2020.

Để xem liệu những thay đổi về thảm thực vật có ảnh hưởng đến sự thay đổi thời gian mùa cháy hay không, các nhà nghiên cứu đã phân loại các đám cháy ở mỗi khu vực theo loại cảnh quan mà chúng bùng phát: rừng, đồng cỏ, đất cây bụi, đất nông nghiệp hay đất phát triển.

Những thay đổi trong thực hành quản lý đất đai đã khiến một số khu rừng và các khu vực có thảm thực vật khác ở miền Tây nước Mỹ trở nên rậm rạp, mọc um tùm và rất dễ cháy. Tuy nhiên, ngay cả sau khi kiểm soát sự khác biệt về cảnh quan, Tiến sĩ Madakumbura và các đồng tác giả vẫn phát hiện ra rằng các mùa cháy có xu hướng tương tự nhau về thời điểm bắt đầu sớm hơn. Chắc chắn phải có một nguyên nhân nào đó khác thúc đẩy những xu hướng này trên khắp các loại đất.

Liệu đó có phải là những thay đổi về sự bùng phát do con người gây ra? Khi các khu định cư của con người mở rộng đến những nơi dễ xảy ra hỏa hoạn, bạn có thể dự đoán rằng sẽ có nhiều đám cháy hơn do con người và cơ sở hạ tầng như đường dây điện gây ra và có thể ảnh hưởng đến thời điểm của mùa cháy rừng. Nhưng dữ liệu không cho thấy điều đó. Tiến sĩ Madakumbura và các đồng nghiệp phát hiện ra rằng tần suất các vụ cháy do con người gây ra đã giảm hoặc giữ nguyên trên khắp California trong ba thập kỷ qua. Các nhà nghiên cứu khác cũng đã ghi nhận những sự suy giảm tương tự.

Cuối cùng, Tiến sĩ Madakumbura và các đồng nghiệp nhận thấy rằng việc mùa cháy rừng bắt đầu sớm hơn được giải thích tốt nhất bởi các yếu tố khí hậu. Các nghiên cứu trước đây cho thấy khí hậu ấm lên cũng có thể khiến mùa cháy ở California kéo dài hơn ở giai đoạn cuối. Một mùa cháy kéo dài hơn có thể không đồng nghĩa với việc thiệt hại do cháy rừng gia tăng, theo Alexandra Syphard, nhà sinh thái học nghiên cứu tại Viện Sinh học Bảo tồn, một tổ chức khoa học phi lợi nhuận. Tuy nhiên, điều đó có nghĩa là mỗi năm, các yếu tố kết hợp lại với nhau sẽ tạo ra nhiều khả năng gây ra một vụ cháy thảm khốc hơn, Tiến sĩ Syphard cho biết: nhiên liệu khô, gió mạnh và tia lửa.

Tin vắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng

Nguồn: https://www.nytimes.com/2025/08/06/climate/california-earlier-fire-season.html