Nhiệt độ cực đoan gây ra nhiều rủi ro cho các hệ thống nông nghiệp làm hư hại cây trồng, gây áp lực lên vật nuôi và suy giảm nguồn lợi thủy sản đồng thời đe dọa sinh kế của khoảng 1,23 tỷ người. Báo cáo mới của Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp (FAO) và WMO về “Nhiệt độ Cực đoan và Nông nghiệp” nhấn mạnh nhu cầu cấp bách về các giải pháp dựa trên khoa học nhằm tăng cường khả năng chống chịu và phát triển bền vững.
Các cộng đồng nông nghiệp đang ở tuyến đầu của cuộc khủng hoảng nhiệt độ cực đoan. Công nhân nông nghiệp có nguy cơ tử vong do tiếp xúc với nhiệt độ nghề nghiệp cao gấp 35 lần so với tất cả các công nhân ở các ngành khác. Năm 2021, toàn cầu đã mất 470 tỷ giờ lao động do nhiệt độ cực đoan, theo báo cáo.
Đánh giá mới của FAO và WMO về “Nhiệt độ Cực đoan và Nông nghiệp” được trình bày tại một sự kiện bên lề về “Chuyển đổi Hệ thống Nông nghiệp Thực phẩm thông qua Khoa học Khí hậu” tại COP30, trong khuôn khổ gian hàng Science for Climate Action.
Chủ tịch Ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), Jim Skea, nhấn mạnh rằng hệ thống nông nghiệp thực phẩm là một trong những lĩnh vực chịu ảnh hưởng mạnh nhất từ biến đổi khí hậu, với hạn hán và nhiệt độ cực đoan đã đẩy các biện pháp quản lý rủi ro truyền thống đến giới hạn. Biến đổi khí hậu đang thay đổi năng suất cây trồng, hiệu quả chăn nuôi, khả năng cung cấp nước và chức năng hệ sinh thái, tất cả đều có tác động trực tiếp tới an ninh lương thực, sinh kế, dinh dưỡng và đa dạng sinh học.
Ông Kaveh Zahedi, Giám đốc Văn phòng Biến đổi Khí hậu, Đa dạng Sinh học và Môi trường của FAO, cho biết khoa học khí hậu có thể hướng dẫn quá trình chuyển đổi các hệ thống nông nghiệp thực phẩm và làm rõ các con đường hỗ trợ giảm thiểu, thích ứng, đồng thời tạo lợi ích đồng thời cho an ninh lương thực, dinh dưỡng, đa dạng sinh học và đất đai.
Stefan Uhlenbrook, Giám đốc Bộ phận Thủy văn, Nước và Băng quyển, WMOGiám đốc Bộ phận Nước, Băng quyển và Thủy văn WMO, Stefan Uhlenbrook, lưu ý rằng các mối nguy hiểm chính liên quan đến lượng mưa thấp và các đợt nắng nóng đã và đang gây thiệt hại cho cây trồng và làm gia tăng nguy cơ cháy rừng. “Các dịch vụ và dữ liệu khoa học khí hậu đáng tin cậy phải là cơ sở để định hướng các thực hành thông minh với khí hậu trong ngành nông nghiệp”, Stefan Uhlenbrook nhấn mạnh.
“Nhiệt độ cực đoan có thể được dự báo, điều này làm nổi bật vai trò quan trọng của các Dịch vụ Khí tượng Thủy văn Quốc gia (NMHSs). Việc kết hợp các dự báo và cảnh báo sớm có thể hành động được từ NMHSs với các kế hoạch ứng phó nhiệt cho doanh nghiệp nông nghiệp và công nhân nông trại, cùng các biện pháp giảm thiểu nhiệt dài hạn, có thể giúp bảo vệ con người và sản phẩm nông nghiệp”, ông nói thêm.
Những phát hiện chính của Báo cáo “Nhiệt độ Cực đoan và Nông nghiệp”
Nhiệt độ cực đoan làm trầm trọng thêm các mối nguy khác tăng nguy cơ thất thu mùa màng, tử vong vật nuôi do hạn hán và gia tăng tính dễ tổn thương của các hệ sinh thái như rừng trước cháy rừng.
Một đợt nắng nóng đơn lẻ có thể làm giảm năng suất nông nghiệp tới 50%, và công nhân nông nghiệp có nguy cơ tử vong do nhiệt độ cao gấp 35 lần. Tác động lan tỏa: ví dụ, đợt nắng nóng biển “blob” 2014–2016 đã gây sụp đổ chuỗi thức ăn ở Thái Bình Dương, dẫn đến hàng triệu chim biển bị đói và các ngư trường lớn phải đóng cửa.
Trên đất liền, các đợt nắng nóng đã gây thất thu mùa màng hai chữ số, giảm năng suất rừng tới 50%, và dẫn đến các sự kiện tử vong hàng loạt ở vật nuôi với hàng trăm nghìn con. Dự báo tương lai, dựa trên nhiều kịch bản và mô hình khí hậu, chỉ ra rằng các xu hướng này sẽ tiếp tục xấu đi. Với mỗi 1°C tăng thêm, năng suất các cây trồng chính như ngô và lúa mì dự kiến giảm từ 4-10%.
Các nghiên cứu điển hình
Báo cáo bao gồm các nghiên cứu ngắn từ Pakistan, Morocco, Chile và Bồ Đào Nha về các tác động lan tỏa. Tại Brazil, El Niño mạnh trong giai đoạn 2023-2024 đi kèm hạn hán kéo dài, được khuếch đại bởi nhiệt độ cực đoan. Nhiệt độ tối đa hàng ngày vượt ngưỡng nguy hiểm đối với các cây trồng như đậu nành trong nhiều ngày, dẫn đến rụng hoa và hạt hình thành kém. Chỉ số thời tiết cháy rừng ở mức bất thường cao, gây ra cháy rừng sớm và nghiêm trọng ở Pantanal. Những yếu tố này kết hợp dẫn đến giảm gần 10% sản lượng đậu nành quốc gia và tác động nghiêm trọng đến vật nuôi và sức khỏe nông dân.
Thích ứng và quản trị rủi ro
Xây dựng khả năng chống chịu với nhiệt độ cực đoan đòi hỏi các biện pháp thích ứng hiệu quả, như phát triển giống chịu nhiệt và triển khai tưới tiêu bền vững, dựa trên quản lý dựa trên kiến thức.
Một cơ hội quan trọng là tận dụng khả năng dự báo của nắng nóng thông qua các hành động tiên đoán và tư vấn khí tượng nông nghiệp liên kết với hệ thống cảnh báo sớm. Điều này đánh dấu sự chuyển hướng từ quản lý khủng hoảng phản ứng sang giảm thiểu rủi ro chủ động.
Giảm thiểu
Chỉ thích ứng là chưa đủ. Việc giảm thiểu thông qua các thực hành nông nghiệp thông minh với khí hậu, được hướng dẫn bởi khoa học và thông tin khí hậu, là rất quan trọng.
Hệ thống nông nghiệp - thực phẩm chiếm một phần ba lượng phát thải toàn cầu trong chuỗi giá trị và 70% lượng nước ngọt được rút từ các nguồn, theo ông Martial Bernoux, Trưởng nhóm Biến đổi Khí hậu tại Văn phòng Biến đổi Khí hậu, Đa dạng Sinh học và Môi trường của FAO.
Ông đã trình bày tại sự kiện bên lề một bản cập nhật FAO về các phát hiện khoa học liên quan tới tương tác giữa nông nghiệp, hệ thống thực phẩm và biến đổi khí hậu, tổng hợp các tài liệu có thể cung cấp thông tin cho các đánh giá IPCC trong tương lai về mối liên hệ giữa nông nghiệp, hệ thống thực phẩm và biến đổi khí hậu.
Tin ngắn: Phòng Thông tin khí tượng thủy văn phục vụ cộng đồng
Nguồn: https://wmo.int/media/news/fao-and-wmo-report-highlights-extreme-heat-risks-agriculture