Chính phủ chuẩn bị ban hành một nghị định quy định về dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng, trong đó có chuyển nhượng tín chỉ carbon rừng. Hiện dự thảo nghị định đang được lấy ý kiến, được kỳ vọng khi ban hành sẽ tạo hành lang pháp lý đầy đủ cho hoạt động giao dịch, chi trả và quản lý tín chỉ carbon rừng...
Bộ NN-MT đang lấy ý kiến rộng rãi dự thảo Nghị định quy định về dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng. Nghị định trên quy định chi tiết khoản 5 Điều 63 của Luật Lâm nghiệp, gồm: đối tượng, hình thức, mức chi trả, quản lý sử dụng tiền dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng. Đồng thời, bổ sung các nội dung về nguyên tắc, điều kiện cung ứng và sử dụng dịch vụ; triển khai thụ và lưu giữ carbon của rừng.
Xác định chủ thể tham gia chuyển nhượng tín chỉ kết quả giảm phát thải
Sau gần 3 năm thực hiện thí điểm hoạt động chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và quản lý tài chính nguồn thu từ carbon rừng, thực tiễn cho thấy đây là nguồn thu mới quan trọng để đầu tư vào công tác bảo vệ và phát triển rừng, được người dân tích cực hưởng ứng. Tuy nhiên, quá trình triển khai thực tế vẫn còn tồn tại một số khó khăn, vướng mắc, đặc biệt trong việc sử dụng nguồn thu từ chuyển nhượng kết quả giảm phát thải đối với chủ rừng là tổ chức và xác định đối tượng được hưởng lợi.
Hiện nay, chưa có quy định cụ thể về mức chi trả và các khoản chi phí cần thiết cho các hoạt động như đo đạc, báo cáo, thẩm định kết quả giảm phát thải; kiểm tra, giám sát carbon rừng; nâng cao năng lực; giải quyết tranh chấp, khiếu nại, v.v.
Một số đối tác quốc tế đang tích cực phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để thảo luận, tiến tới ký kết các thỏa thuận trao đổi tín chỉ carbon. Đồng thời, một số địa phương như Quảng Nam, Lào Cai, Sơn La... đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương thí điểm xây dựng Đề án về dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng. Tuy nhiên, các địa phương này chưa thể triển khai do thiếu khung pháp lý toàn diện về hoạt động trao đổi, chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và tín chỉ carbon rừng ở phạm vi quốc gia.
Gần đây, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 119/2025/NĐ-CP ngày 9/6/2025, sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 06/2022/NĐ-CP. Nghị định này đã quy định trình tự, thủ tục xây dựng, thẩm định, phê duyệt các dự án carbon nói chung và xác định chỉ tổ chức mới được phép đăng ký dự án carbon. Tuy nhiên, vẫn chưa có quy định cụ thể về cơ quan chủ trì triển khai các dự án carbon rừng. Trong khi đó, theo Luật Lâm nghiệp năm 2017, rừng có thể thuộc sở hữu toàn dân, tổ chức, hộ gia đình, cá nhân hoặc cộng đồng dân cư. Do đó, cần có quy định rõ ràng về cơ quan, tổ chức hoặc cá nhân có thể triển khai dự án carbon rừng phù hợp với các hình thức sở hữu rừng ở Việt Nam.
Song song với việc cụ thể hóa khoản 5 Điều 63 của Luật Lâm nghiệp năm 2017, dự thảo nghị định mới cũng bổ sung một số nội dung nhằm thiết lập khung pháp lý cho hoạt động trao đổi, chuyển nhượng kết quả giảm phát thải và tín chỉ carbon rừng, bao gồm quy định về việc cấp tín chỉ carbon rừng để phục vụ giao dịch trên thị trường carbon.
Hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, chủ rừng và các bên liên quan
Theo nội dung dự thảo, bên cung ứng dịch vụ hấp thụ và lưu giữ carbon của rừng phải đăng ký xây dựng và triển khai dự án carbon rừng theo quy định của pháp luật. Quy trình này bao gồm đầy đủ các khâu: tạo kết quả giảm phát thải, đo đạc, báo cáo, thẩm định, cấp tín chỉ carbon rừng. Ngoài ra, các dự án cũng phải đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải quốc gia (NDC) và thực hiện các nghĩa vụ liên quan khác. Việc cung ứng dịch vụ có thể được thực hiện thông qua hợp đồng hoặc qua sàn giao dịch carbon trong nước.
Đo chu vi cây rừng ngập mặn để tính toán lượng giảm phát thải CO2.Bên sử dụng dịch vụ phải là tổ chức hoạt động hợp pháp theo pháp luật Việt Nam, có trách nhiệm thực hiện đầy đủ các nội dung theo hợp đồng hoặc theo cơ chế vận hành của sàn giao dịch carbon trong nước, đồng thời tuân thủ các nghĩa vụ tài chính theo quy định.
Về nguyên tắc, dự thảo nghị định khẳng định: hoạt động cung ứng và sử dụng dịch vụ hấp thụ, lưu giữ carbon của rừng phải đảm bảo tính công khai, minh bạch, có trách nhiệm, và hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, chủ rừng và các bên liên quan; đồng thời không ảnh hưởng đến việc thực hiện các cam kết quốc tế mà Việt Nam đã tham gia về giảm phát thải khí nhà kính.
Kết quả giảm phát thải, tín chỉ carbon rừng đã được chuyển nhượng theo hợp đồng hoặc thông qua sàn giao dịch thì bên cung ứng không được tiếp tục chuyển nhượng cho bên sử dụng khác. Nguồn thu từ hoạt động này được xác định là nguồn thu hợp pháp của chủ rừng, được sử dụng cho các hoạt động bảo vệ và phát triển rừng theo quy định.
Dự thảo cũng khuyến khích các bên hợp tác triển khai dự án carbon rừng và chia sẻ lợi ích từ việc trao đổi, chuyển nhượng kết quả giảm phát thải, tín chỉ carbon rừng một cách minh bạch và hiệu quả.