Theo báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) công bố hôm thứ Năm, nắng nóng cực đoan đang phá vỡ kỷ lục trên toàn thế giới, với các vụ cháy rừng và chất lượng không khí kém làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.
Nắng nóng khắc nghiệt đang ảnh hưởng đến hàng triệu người trên khắp thế giới.Theo báo cáo của Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) công bố hôm thứ Năm, nắng nóng cực đoan đang phá vỡ kỷ lục trên toàn thế giới, với các vụ cháy rừng và chất lượng không khí kém làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng.
Nhiệt độ cực đoan đã gây ra khoảng 489.000 ca tử vong liên quan đến nắng nóng hàng năm từ năm 2000 đến năm 2019, trong đó 36% xảy ra ở châu Âu và 45% ở châu Á. Tác động của nắng nóng đến sức khỏe đặc biệt nghiêm trọng ở các thành phố do cái gọi là “hiệu ứng đảo nhiệt đô thị” - hiện tượng các khu vực thành phố đông đúc nóng lên quá mức so với vùng nông thôn xung quanh - điều này đang làm trầm trọng thêm các vấn đề khi quá trình đô thị hóa tiếp tục. Trong bối cảnh nhiệt độ tăng cao trong thế kỷ 21, WMO nhấn mạnh rằng tháng 7 năm 2025 là tháng 7 nóng thứ ba từng được ghi nhận, sau hai năm 2023 và 2024.
Chuỗi nắng nóng ở châu Âu
Trong tháng 7 phá kỷ lục này, các đợt nắng nóng đặc biệt ảnh hưởng đến Thụy Điển và Phần Lan, nơi đã trải qua những đợt nhiệt độ kéo dài bất thường trên 30 độ C (86 độ F). Đông Nam Âu cũng phải đối mặt với đợt nắng nóng và cháy rừng, trong đó Türkiye ghi nhận mức nhiệt cao kỷ lục mới trên toàn quốc là 50,5 độ C (122,9 độ F).
Châu Á, Bắc Phi, Hoa Kỳ
Tại Châu Á, nhiệt độ tăng vọt trên mức trung bình nhiều nhất ở dãy Himalaya, Trung Quốc và Nhật Bản trong tháng 7, với mức nhiệt cực đoan kéo dài sang tháng 8. Trong tuần trước ngày 5 tháng 8, nhiệt độ đã vượt quá 42 độ C (107 độ F) trên khắp Tây Á, Nam Trung Á, Tây Nam Hoa Kỳ, phần lớn Bắc Phi và Nam Pakistan - với một số khu vực vượt quá 45 độ C (114 độ F). Một số khu vực ở Tây Nam Iran và Đông Iraq đã chứng kiến nhiệt độ đặc biệt khắc nghiệt trên 50 độ C (122 độ F), làm gián đoạn nguồn cung cấp điện và nước, giáo dục và lao động.
Trong tuần lễ từ ngày 4 tháng 8, Maroc đã ban hành cảnh báo nắng nóng với nhiệt độ lên tới 47 độ C (116 độ F). Hàn Quốc cũng đã ban hành cảnh báo nắng nóng trên diện rộng, khi các kỷ lục về nhiệt độ tại các trạm đo đã bị phá vỡ ở một số khu vực của Trung Quốc. Tại Nhật Bản, kỷ lục nhiệt độ quốc gia mới là 41,8 độ C (107,2 độ F) đã được thiết lập vào ngày 5 tháng 8, phá vỡ kỷ lục trước đó là 41,2 độ C được thiết lập một tuần trước đó.
Nhìn về tương lai
Nhìn về tuần tới, Trung tâm Khí tượng Thế giới tại Bắc Kinh dự báo rằng các đợt nắng nóng sẽ tiếp diễn trên khắp các khu vực này cũng như Bán đảo Iberia và miền bắc Mexico. Các khu vực này dự kiến sẽ có nhiệt độ tối đa từ 38 đến 40 độ C (100,4 đến 104 độ F), với một số khu vực của Ả Rập Xê Út, Iraq, Iran, Bắc Phi và Tây Nam Hoa Kỳ có khả năng vượt quá 45 độ C (113 độ F).
Cháy rừng ở Canada
Trong bối cảnh Canada đang trải qua một trong những mùa cháy rừng tồi tệ nhất trong lịch sử, với 6,6 triệu ha rừng bị thiêu rụi, khói bụi đã làm ô nhiễm bầu trời và gây ra tình trạng chất lượng không khí kém ở nhiều tỉnh và các bang phía bắc Hoa Kỳ vào cuối tháng 7 và đầu tháng 8. Trong mùa hè này, khói từ các đám cháy ở Canada đã hai lần vượt Đại Tây Dương, ảnh hưởng đến bầu trời Tây Âu từ ngày 5 đến ngày 7 tháng 8 và Trung và Nam Âu vào cuối tháng 6. Ở những nơi khác, Síp, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ đã phải vật lộn với cháy rừng, buộc phải sơ tán và gây ra nhiều thương vong. Tại Hoa Kỳ, một đám cháy rừng ở Công viên Quốc gia Grand Canyon ở Arizona đã làm gián đoạn hoạt động du lịch tại địa điểm mang tính biểu tượng này.
'Không còn là cái cớ'
“Nóng cực độ đôi khi được gọi là kẻ giết người thầm lặng, nhưng với khoa học, dữ liệu và công nghệ ngày nay, im lặng không còn là cái cớ nữa. Mọi ca tử vong do nóng cực độ đều có thể phòng ngừa được”, Phó Tổng Thư ký WMO Ko Barrett cho biết.
WMO đang nỗ lực tăng cường hệ thống cảnh báo sớm về nóng theo sáng kiến Cảnh báo Sớm cho Tất cả. Phối hợp với các đối tác toàn cầu và địa phương, WMO cũng đang hỗ trợ các quốc gia xây dựng kế hoạch hành động về sức khỏe do nóng bức và đảm bảo các nhóm dân cư có nguy cơ nhận được cảnh báo kịp thời. WMO cũng là một trong mười cơ quan của Liên Hợp Quốc ủng hộ Lời kêu gọi Hành động về Nóng cực độ của Tổng Thư ký, nhằm thúc đẩy hợp tác toàn cầu để giảm thiểu tác động của nóng bức thông qua chính sách kinh tế và xã hội. Trọng tâm chính là hạn chế sự nóng lên toàn cầu ở mức 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp, phù hợp với Thỏa thuận Paris năm 2015.
Theo ước tính của WMO và Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), chỉ riêng việc mở rộng hệ thống cảnh báo sức khỏe do nóng bức tại 57 quốc gia có thể cứu sống gần 100.000 người mỗi năm. “Mạng lưới của chúng tôi đang kết nối khoa học, chính sách và hành động để không một cộng đồng nào bị bỏ lại phía sau trong cuộc đua thích ứng với biến đổi khí hậu, vốn sẽ tiếp tục làm trầm trọng thêm tình trạng nắng nóng cực đoan trong nhiều năm tới”, Joy Shumake-Guillemot, người đứng đầu Chương trình Chung về Khí hậu và Sức khỏe của WHO-WMO và đồng lãnh đạo Mạng lưới Thông tin Nhiệt độ-Sức khỏe Toàn cầu (GHHIN), cho biết. “Đây không chỉ là vấn đề khí hậu, mà còn là một trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng”, bà kết luận.
Tin vắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng
Nguồn: https://news.un.org/en/story/2025/08/1165597