Thời gian phản ứng rất hạn chế: Lũ quét ở Texas phơi bày những thách thức trong cảnh báo sớm

Lũ quét chết người ở miền trung Texas, cướp đi sinh mạng của hơn 100 người vào dịp cuối tuần lễ Quốc khánh Mỹ (4/7), đã nhấn mạnh sức tàn phá khủng khiếp của mối nguy hiểm bùng phát nhanh chóng này và thách thức quan trọng trong việc đảm bảo cảnh báo sớm đến được với những nhóm dân cư dễ bị tổn thương, ngay cả vào lúc nửa đêm.

Tổ chức Khí tượng Thế giới (WMO) của Liên Hợp Quốc cho biết thảm kịch này làm nổi bật những thách thức toàn cầu ngày càng gia tăng liên quan đến mưa cực đoan, việc phổ biến cảnh báo và sự chuẩn bị của cộng đồng.

Theo dữ liệu của WMO, lũ quét là hình thức lũ lụt gây chết người nhiều nhất, gây ra hơn 5.000 ca tử vong mỗi năm và 85% tổng số ca tử vong liên quan đến lũ lụt trên toàn thế giới, đồng thời gây thiệt hại kinh tế hơn 50 tỷ đô la mỗi năm. “Không giống như lũ sông khởi phát chậm, lũ quét khiến thời gian ứng phó rất hạn chế”, cơ quan này cho biết trong một thông cáo báo chí hôm thứ Tư. “Điều đó khiến việc dự báo ngắn hạn chính xác và sự chuẩn bị của cộng đồng trở nên vô cùng quan trọng”.

Mưa nhiều tháng tính bằng giờ

Đêm 3 đến 4 tháng 7, những trận mưa như trút nước lên tới 46 cm (khoảng 18 inch) chỉ trong vài giờ đã tạo nên một bức tường nước tràn qua lưu vực sông Guadalupe của Quận Kerr vào khoảng 4 giờ sáng, khiến nhiều người dân và du khách bất ngờ. Cơ quan Thời tiết Quốc gia Hoa Kỳ đã ban hành các cảnh báo kịp thời bao gồm cả cảnh báo lũ quét hơn 12 giờ trước, được nâng cấp thành tình trạng khẩn cấp lũ quét khoảng ba giờ trước khi xảy ra sự cố.

Các cảnh báo đã được phát đi bởi Đài Phát thanh Thời tiết, các hệ thống quản lý khẩn cấp và các đài truyền hình và phát thanh, nhưng nhiều người, bao gồm hàng trăm trẻ em tại các trại hè, đã không được tiếp cận kịp thời. Nước lũ dâng cao dữ dội khi sông Guadalupe dâng gần 8 mét (khoảng 26 feet) trong khoảng 45 phút.

Một trong những nơi bị ảnh hưởng nặng nề nhất là trại hè toàn nữ, Trại Mystic, dọc theo bờ sông, nơi ít nhất 27 trại viên và cố vấn đã thiệt mạng, theo các báo cáo của phương tiện truyền thông. Chính quyền tiểu bang Texas báo cáo rằng hơn 160 người vẫn mất tích. Thảm họa đã châm ngòi cho một trong những nỗ lực tìm kiếm cứu nạn lớn nhất trong lịch sử tiểu bang.

Lũ lụt thường xuyên và nghiêm trọng hơn

Lũ quét không phải là hiện tượng mới, nhưng tần suất và cường độ của chúng đang gia tăng ở nhiều khu vực do quá trình đô thị hóa nhanh chóng, thay đổi mục đích sử dụng đất và khí hậu ấm lên. “Khí quyển ấm hơn giữ nhiều độ ẩm hơn, đồng nghĩa với việc các trận mưa cực đoan đang diễn ra thường xuyên hơn”, WMO cho biết.

Thảm họa ở Texas là một trong hàng loạt trận lũ lụt thảm khốc gần đây. Năm 2022, lũ quét ở Pakistan đã giết chết hơn 1.700 người và khiến hàng triệu người phải di dời. Năm 2024, lũ lụt ở châu Âu, Trung Đông và châu Phi gây thiệt hại kinh tế 36 tỷ đô la. Và chỉ trong tuần này, một trận lũ quét dọc biên giới Nepal-Trung Quốc đã cuốn trôi cây cầu chính nối liền hai nước.

Hỗ trợ các quốc gia

Để giúp các quốc gia dự báo những mối nguy hiểm này, WMO vận hành Hệ thống Hướng dẫn Lũ quét, một nền tảng dự báo thời gian thực được sử dụng tại hơn 70 quốc gia. Hệ thống này tích hợp dữ liệu vệ tinh, radar và các mô hình thời tiết để phát hiện các mối đe dọa lũ quét tại địa phương và hỗ trợ các chương trình đào tạo nhằm xây dựng năng lực quốc gia. Ngoài công nghệ, WMO còn đóng vai trò tập hợp bằng cách xây dựng năng lực quốc gia, chứng nhận chuyên gia và tạo điều kiện phối hợp thời gian thực giữa các cơ quan dự báo và các nhà quản lý thảm họa.

Tin vắn: Phòng Thông tin KTTV phục vụ cộng đồng

Nguồn: https://news.un.org/en/story/2025/07/1165355